Dù đã thường xuyên nghe đến thuật ngữ Falsetto thậm chí vận dụng nó khi hát, tuy nhiên bạn có đã thực sự hiểu nó là gì trong thanh nhạc chưa?
Falsetto, một thuật ngữ không còn xa lạ với những ai đang theo đuổi con đường âm nhạc chuyên nghiệp. Và ở Việt Nam, nó còn được biết đến với một cách gọi dễ hiểu hơn là "giả thanh", "giọng gió".
Như tên gọi, loại giọng này không phải là quãng thực tế mà bạn có thể hát bằng giọng thật của mình một cách thoải mái mà thay vào đó, nó chỉ sử dụng hơi thở để rung một phần dây thanh với tần suất nhanh, gọn thay vì toàn bộ như giọng thật (modal).
Điểm mấu chốt của việc sử dụng Falsetto trong khi hát liên quan đến luồng hơi thở luân chuyển một cách nhanh dọc theo cạnh dây chằng của dây thanh quản khiến chúng rung lên và dây thanh được kéo dãn hơn thông thường.
Trước khi các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu vào những năm 1950 và 1960, người ta vẫn tin rằng chỉ có nam giới mới có thể phát âm falsetto.
Một lời giải thích khả dĩ cho việc không nhận ra giọng falsetto của phụ nữ sớm hơn này là khi nam giới phát âm ở quãng giọng falsetto, có sự thay đổi rõ rệt hơn nhiều về âm sắc và mức độ động giữa quãng giọng thông thường và falsetto so với giọng nữ.
Điều này một phần là do sự khác biệt về độ dài và khối lượng của dây thanh quản cũng như sự khác biệt về dải tần số của hai giới.
Tuy nhiên, các nghiên cứu về hoạt động của thanh quản trên phim ảnh và video chứng minh rằng phụ nữ có thể và thực sự phát âm falsetto, và các nghiên cứu điện cơ đồ của một số nhà trị liệu ngôn ngữ và nhà sư phạm giọng nói hàng đầu đã cung cấp thêm bằng chứng xác nhận.
Cho đến năm 2004, vẫn có những tranh cãi khi nói về việc phụ nữ có thực sự tạo ra giọng Falsetto hay không.
Chính vì có những tranh cãi chưa thể nhất quán về các thuật ngữ này ở hai giới nên nhiều người vẫn cho rằng Head Voice chính là Falsetto của phụ nữ.
Trong một những cách chia phổ biến nhất trước đây (theo Opera), người ta phân mỗi giới thành 3 quãng âm vực khác nhau bao gồm:
Nam giới: Ngực (Chest) - Đầu (Head) và Giả thanh (Falsetto)
Nữ giới: Ngực (Chest) - Giữa (Middle) và Đầu (Head)
Tuy nhiên, nghiên cứu sau đó lại chỉ ra rằng, giọng đầu là sự kết hợp khi đưa âm thanh lên cao đến mức tạo cảm giác cộng hưởng ở trên khu vực đầu cùng với đó là sự hỗ trợ của giọng ngực. Chính vì thế, Head Voice thường có lực mạnh mẽ hơn Falsetto.
Việc nam giới thường sử dụng Falsetto, như đã trình bày ở trên, mang lại lợi thế tốt hơn với những bài hát được viết có quãng rộng và thách thức nếu chỉ sử dụng giọng thật (modal) của họ.
Các nam ca sĩ opera ở giọng nam cao nếu vận dụng tốt có thể hát giọng Alto và đôi khi là giọng Soprano của nữ giới trong dàn hợp xướng, điều này tạo lợi thế lớn cho họ.
Tuy nhiên, dù Falsetto có thể giúp người hát tạo ra âm thanh một cách nhẹ nhàng, tươi sáng hơn nhưng nhược điểm của nó lại nằm ở chỗ, Falsetto chủ yếu sử dụng hơi thở mạnh với độ ngắt quãng lớn vì thế các nốt này không thể tạo ra âm thanh đủ lớn và chắc chắn.
Falsetto cũng rất khó để điều khiển và màu sắc âm thanh tạo ra cũng thường là cố định, không có sự biến đổi linh hoạt như sử dụng giọng thật. Ngoài ra, vì dây thanh bị kéo căng, việc lạm dụng giả thanh không đúng cách cũng có thể gây ra tổn thương, xước giọng hát của bạn.
Hiểu rõ cơ chế: Tìm hiểu về cơ chế hoạt động của dây thanh đới khi hát falsetto. Thường xuyên quan sát các ca sĩ sử dụng falsetto để học hỏi cách họ điều khiển hơi thở và dây thanh.
Bắt đầu từ những nốt thấp: Bắt đầu luyện tập falsetto từ những nốt thấp nhất trong âm vực falsetto của bạn. Khi đã quen, hãy từ từ tăng dần độ cao của nốt.
Điều khiển hơi thở: Hơi thở đều đặn là yếu tố quan trọng để duy trì falsetto ổn định. Luôn nhớ phải hít thật sâu và bụng và nén hơi chắc chắn trước khi hát giả thanh.
Vị trí lưỡi và hàm: Giữ lưỡi thư giãn, không căng cứng. Hàm thả lỏng để không gây áp lực lên dây thanh.
Luyện thanh khởi động chắc chắn: Luôn luyện tập các bài tập khởi động nhẹ nhàng để làm ấm dây thanh trước khi luyện tập falsetto.
Bài tập mở rộng âm vực: Thực hiện các bài tập mở rộng âm vực để làm quen với việc chuyển đổi giữa các vùng âm vực.
Chọn bài hát phù hợp: Chọn những bài hát có đoạn falsetto phù hợp với khả năng của bạn. Hát theo các bản thu âm của ca sĩ để học hỏi cách họ sử dụng falsetto.
Tìm giáo viên thanh nhạc: Một giáo viên thanh nhạc có kinh nghiệm và quãng giả thanh chắc chắn sẽ giúp bạn xác định các vấn đề và đưa ra những lời khuyên phù hợp. Giáo viên cũng sẽ giúp bạn sửa các lỗi kỹ thuật và cải thiện chất lượng giọng hát.
TRUNG TÂM THANH NHẠC PAGENO MUSIC
Tầng 4, Số 5, Ngõ 25 Võ Văn Dũng, Ô Chợ Dừa, Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 0852 680 480
Email: [email protected]